Coraz więcej małych i średnich przedsiębiorstw na potrzeby swojej działalności korzysta z finansowanie zewnętrznego. Formy są różne – począwszy od kredytów czy pożyczek, a skończywszy na pozyskiwaniu środków ze źródeł wysokiego ryzyka. Pojawiają się nowe możliwości finansowania, takie jak Venture Capital. O tym, czym są start-upowe firmy, jak Venture Capital wpływa na finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw, kto może skorzystać z takiego finansowania, skąd pozyskiwać finansowanie oraz jak rozliczyć podatkowo środki otrzymane w ramach wsparcia, opowiemy w niniejszym artykule. Czym są start-upy? Start-up to według najbardziej popularnej definicja autorstwa Steve’a Blanka „tymczasowa organizacja, która poszukuje rentownego, skalowalnego i powtarzalnego modelu biznesowego”. W Polsce jednak zbyt dużo małych i średnich przedsiębiorstw zostaje wrzuconych do jednego worka o tej nazwie. Nie każda nowa firma powinna zostać za niego uznawana. Dopiero po głębszej analizie, w jakim celu została założona oraz kto ją zakłada, można wywnioskować, czy mamy do czynienia ze start-upem. Start-up to nowe przedsiębiorstwo, które nie ma doświadczenia, wiedzy i zaczyna wykorzystywać szanse – ma zamiar wytworzyć coś nowego, innowacyjnego. Najczęściej funkcjonuje ono w branży informatycznej, komunikacyjnej czy high-tech. Start-upy to takie firmy, które mają potencjał bardzo szybkiego wzrostu dzięki przewadze technologicznej lub niszy rynkowej, która nie została jeszcze odkryta i zagospodarowana. Są tworzone z myślą o osiągnięciu olbrzymiej skali w krótkim czasie. Okres, w jakim uznajemy firmy za start-upowe zgodnie z powszechnie przyjętą praktyką oraz warunkami rynku bankowego, to trzy pełne okresy obrachunkowe. To czas na rozwój biznesu, realizację pomysłu, wykorzystanie kapitału oraz na sprawdzenie, czy zamierzony cel został osiągnięty. Po tym okresie firma przestaje być start-upem i zaczyna być uznawana za „dorosłe” przedsiębiorstwo. W ostatnich latach pojawiło się na rynku ponad 600 firm start-upowych. Według Fundacji Startup Poland mamy 621 start-upów, wobec 539 w roku ubiegłym i 423 w 2015. 76% start-upów działa w modelu B2B (business to business), czyli sprzedaje technologie i usługi innym firmom. Najczęściej założycielami takich przedsiębiorstw są osoby poniżej 30. roku życia. Najpopularniejszym źródłem zewnętrznego kapitału dla start-upów jest finansowanie Venture Capital (krajowy lub zagraniczny). Jak Venture Capital wpływa na finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw? Doświadczeni przedsiębiorcy mają większe szanse na powodzenie realizacji projektu. Dlatego też start-upy najczęściej korzystają z doświadczenia dużych firm oraz z ich kapitału. Wpływ funduszy Venture Capital jest dość dobrze zauważalny w finansowaniu nowych przedsięwzięć. Z praktycznego punktu widzenia fundusze Venture Capital obejmują we władanie akcje lub udziały w powstającej spółce w zamian za wsparcie kapitałowe. Najczęściej wykupują oni tzw. pakiet kontrolny w spółce star-upowej. Wynosi on 50% + 1 udział/akcję tak, aby firma Venture Capital miała możliwość kontroli nad działalnością spółki. Działania te prowadzą do wprowadzenia kapitału do firmy w formie właścicielskiej, a fundusz staje się współwłaścicielem spółki, w którą inwestuje swoje pieniądze. Venture Capital to rodzaj inwestycji typu private equity, które dotyczą inwestowania na niepublicznym rynku kapitałowym. Inwestorzy indywidualni i wyspecjalizowane fundusze przekazują środki bezpośrednio firmom start-upowym. Ich celem jest długoterminowy zysk, który osiągają poprzez wzrost wartości udziałów spółki. Zdarza się, że fundusz Venture Capital udziela poręczenia spółce start-upowej przy ubieganiu się przez nią o finansowanie w banku. Bank, otrzymując takie zabezpieczenie, opiera analizę finansową o doświadczenie i wyniki finansowe funduszu, a co za tym idzie łatwiej spółce start-upowej uzyskać kredyt na sfinansowanie nowego projektu inwestycyjnego. Oczywiście takie poręczenie jest dość kosztownym zabezpieczeniem, jednak idea finansowania przez fundusz Venture Capital zostaje zachowana, tzn. inwestując swój kapitał, fundusz przewiduje osiągnięcie dużych zysków w przyszłości. Inną formą działania funduszy Venture Capital może być udzielenie pożyczki spółce realizującej projekt. Również koszt takiej pożyczki jest dość wysoki, ale na pewno opłacalny dla start-upu. Inną formą pozyskiwania środków są tzw. Anioły Biznesu. Są to inwestorzy prywatni, zazwyczaj posiadający doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej, którzy inwestują własne pieniądze i doświadczenie w przedsięwzięcia mające potencjał gospodarczy. W każdym województwie w Polsce są tacy przedsiębiorcy, do których można się zgłosić ze swoim pomysłem. Inwestują oni zwykle kwoty mniejsze niż fundusze Venture Capital z uwagi na inne możliwości finansowe. Kto może skorzystać z takiego finansowania? Z finansowania w postaci Venture Capital mogą skorzystać w głównej mierze start-upy, które już pojawiły się na rynku i odniosły pierwsze sukcesy. W związku z wysokim poziomem ryzyka inwestycyjnego, inwestorzy i fundusze Venture Capital podchodzą bardzo ostrożnie i wybierają najciekawsze propozycje – tylko niektóre z powstających start-upów mogą uzyskać taką formę finansowania. Fundusze Venture Capital inwestują zwykle duże kwoty i są one wyższe niż te oferowane przez Aniołów Biznesu. Fundusze Venture Capital w ostatnich latach inwestują coraz mniejsze kwoty w projekty start-upowe. Coraz więcej start-upów, zwłaszcza bazujących na rozwiązaniach software’owych, nie potrzebuje aż tak wielkich kwot na rozwój. W dobie sprzedaży internetowej start-upy szybciej mogą wypuścić swój produkt na rynek bez dodatkowych kosztów związanych z miejscem oraz zatrudnianiem pracowników. Dla zainteresowanych finansowaniem Venture Capital oznacza to, że mają większe szanse na uzyskanie go. Często wynosi ono kilkadziesiąt tysięcy złotych. Skąd pozyskiwać finansowanie? Dostępność do funduszy Venture Capital w Polsce jest w miarę łatwa. Wiele z nich znajduje się na stronie Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych. W naszym kraju dużą aktywnością w podejmowaniu inwestycji typu Venture Capital odznaczają się Regionalne Fundusze Inwestycji, wśród których możemy wymienić Podlaski Fundusz Kapitałowy Environmental Investment Partners European Renaissance Capital II/ ABN AMRO Renaissance Capital Pekao Fundusz Kapitałowy Spółka z Towarzystwo Inwestycji Społeczno Ekonomicznych Inne warte uwagi fundusze to MCI Management oraz SpeedUp Venture Capital Group. Dzięki środkom unijnym, wiele z nich angażuje się w finansowanie zalążkowe. Do nich należą Black Pearls, ALIGO i Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości. Zanim wyślemy nasz projekt do funduszy Venture Capital, warto przeprowadzić wstępną analizę. Poszukać informacji na temat warunków finansowania przez dany fundusz, formy przesyłania formularzy oraz dokonać analizy rodzaju projektów, w które inwestuje – niektóre fundusze czują się dobrze wyłącznie w wybranych branżach, w których mają najwięcej doświadczenia, np. branża IT czy komunikacyjna. Jak rozliczyć podatkowo środki otrzymane w ramach wsparcia? Od 2016 roku zniesione zostało opodatkowanie funduszy Venture Capital podatkiem CIT od zbycia udziałów w spółkach oraz zwolniony został aport własności intelektualnej i przemysłowej. Takie podejście może nie jest idealne, ale stało się podstawowym elementem pobudzania innowacyjności. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2343 z późn. zm.) została wprowadzona definicja Venture Capital, której dotychczas brakowało w polskim ustawodawstwie. Zgodnie z nią za Venture Capital uważane są spółki kapitałowe i spółki komandytowo-akcyjne, których wyłącznym przedmiotem działalności jest dokonywanie inwestycji finansowych, przy czym definicja preferuje małe fundusze – o wartości aktywów nieprzekraczającej 50 mln euro i dotyczące tylko prowadzenia działalności inwestycyjnej na nieregulowanym rynku. 1 stycznia 2018 roku weszło w życie szereg zmian do ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2343 z późn. zm.). Między innymi na szczególną uwagę zasługuje wydłużenie okresu przysługującego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych (wyłączenie tzw. podwójnego ekonomicznego opodatkowania) spółek kapitałowych i spółek komandytowo-akcyjnych, zaangażowanych w działalność B+R (fundusze Venture Capital) z tytułu zbycia udziałów lub akcji nabytych – z dwóch lat (tj. inwestycji dokonanych w latach 2016–2017) na lata 2016–2023. Z punktu widzenia księgowego skorzystanie z funduszy Venture Capital wiąże się z podwyższeniem kapitału zakładowego w spółce. Wniesienie kapitału wysokiego ryzyka wymaga ujęcia w księgach rachunkowych finansowanej spółki zapisem – wpis do KRS uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego (emisja nowych udziałów/akcji). Następuje przy tym zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego. Kolejnym etapem jest wpływ na rachunek bankowy spółki środków z tytułu pokrycia deklarowanego wkładu kapitałowego (wniesione wpłaty na poczet objęcia kapitału). W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością koszty związane z podwyższeniem kapitału zakładowego, takie jak: opłaty skarbowe, sądowe, notarialne i podatek od czynności cywilnoprawnych, zaliczane są do kosztów działalności operacyjnej jednostki. Finansowanie Venture Capital jest istotnym źródłem kapitału dla spółek o dużym potencjale wzrostu, zwłaszcza w początkowym okresie ich działalności. Podmioty, które są w stanie zaprezentować na tyle atrakcyjną ofertę, aby zainteresować nią potencjalnych inwestorów, otrzymują wiele wymiernych korzyści.

W ubiegłym roku odnotowano rekord na rynku venture capital w Polsce. Z danych przedstawionych w raporcie Transakcje na polskim rynku VC w 2020 wynika, że w 2020 roku odnotowano 70% wzrost wartości inwestycji w stosunku do roku poprzedniego. Polskie i zagraniczne fundusze venture capital zainwestowały 2,1 mld zł w 300 polskich spółek.

fundusze venture capital w polsce 2017